Is het voor een cijfer?

In de zomervakantie heb ik het boekje ‘Is het voor een cijfer?’ van Johannes Visser gelezen. De tagline is ‘hoe jongeren meer kunnen leren zonder stress’. Het spreekt mij aan omdat ik merk dat ik aan het veranderen ben. Waar ik altijd lekker ging op structuur, systeem, doelstellingen, beoordelen en volgens mijn kinderen in stresssituaties nogal dwingend gedrag, kom ik steeds vaker tot het inzicht dat dit meestal nìet de manier is.

Het is voor kinderen leuker, gezelliger en meer ontspannen als je het systeem en de structuur soms een beetje loslaat. Wanneer je kinderen zelf de regie geeft, hen laat ontdekken, ‘fouten’ laat maken en bijstaat in plaats van bepaalt hoe ze iets precies moeten doen, wordt het leren leuker en gaat het sneller. Bij het zwemles geven had ik die afslag gelukkig al jaren geleden genomen: veel bewegen en ontdekken, proberen, op je eigen manier leren en met mij als docent in de rol van begeleider in plaats van ‘drill sergeant’.

Ouders daarentegen hebben nog steeds veel behoefte aan meten, beoordelen, vergelijken en concrete doelstellingen. Ze stellen vragen als “wanneer,” “hoe lang nog,” “waarom” en hebben de stellige overtuiging dat kinderen van spelen niet leren. Die overtuiging levert stress op voor alle betrokkenen, met als gevolg een negatieve perceptie bij ouders over de zwemles, prestatiedruk bij docenten vanwege de verwachtingen van ouders, om nog maar te zwijgen van het effect van die stress op de kinderen.

In dit kader las ik twee dingen in het boek van Johannes Visser die ik graag naar voren wil halen. Ten eerste zijn betoog dat iedereen van nature graag leert. Volgens de zelfdeterminatietheorie zijn drie factoren van belang wanneer we dingen aan het leren zijn: autonomie, competentie en verbondenheid. Dit zijn de grondstoffen voor groei; als wordt voldaan aan die drie factoren, dan gaat leren, proberen en nieuwe dingen doen het best. Er zijn gelukkig steeds meer zwemlesaanbieders die hier aandacht voor hebben. Het tweede dat mij opvalt, is dat de reactie van ouders op de cijfers van de kinderen heel bepalend is voor hoe de kinderen omgaan met hun resultaten. “Kunt u de cijfers later publiceren? Mijn ouders worden vast kwaad als ze dit zien”, en zo nog een paar voorbeelden. Ouders spelen dus een cruciale rol in de beleving van de kinderen.

Een actueel onderwerp in de branche is spelend lesgeven, differentiëren en werken in groepjes. Veel docenten vinden dat vaak lastig. Hun motivatie om niet te veel te spelen en de kinderen te laten ontdekken, is de mening van ouders: “niet te veel spelen, dan leren ze niks en schiet het niet op,” zo stellen zij. Het is begrijpelijk dat docenten het dan lastig vinden om ‘anders’ les te gaan geven.

Moeten we daarom niet meer energie steken in het informeren van de ouders? Hen vertellen hoe kinderen graag leren? Zeker na een lange schooldag. Wat als we de houding en verwachtingen van de ouders nou eens beïnvloeden door hen te vertellen wat Johannes Visser betoogt? Wat zou er dan gebeuren met hun perceptie over zwemles? Hoe ontspannen worden we daarvan met ons allen? En hoeveel leuker zou dan de zwemlesfase worden?

Wie ga jij aansturen het komende schooljaar?

Deze blog is geschreven door Nicolette Smale. Nicolette is freelance zwemonderwijzer en teamleider in de zwembadbranche en heeft 25 jaar ervaring met relatiemanagement in het bedrijfsleven. Met haar eigen bedrijf geeft ze trainingen en bedrijfsadviezen aan zwembaden over communicatie over zwemles, met als specialisatie klanttevredenheid.