Koen Breedveld: ‘Voorlichting heeft nu absoluut de hoogste prioriteit’

De zomer van 2022 was uitzonderlijk en brak records door het aantal zonuren en de hoge temperaturen. Bij uitstek dus ook een zomer voor een frisse duik in het water. Velen zochten dan ook verkoeling in het buitenbad, de zee of het binnenwater. Maar helaas drong de harde realiteit ook deze zomer zich weer op: een dagje aan het strand, een zwemtocht in een meer of een frisse duik in een rivier is niet zonder gevaren. Voor een aantal zwemmers en hun dierbaren eindigde het zwemmen in open water in een ongekend drama. Voor Koen Breedveld (directeur Reddingsbrigade Nederland) is het duidelijk, er moet nu iets gebeuren om het tij te keren.

Zorgelijke ontwikkeling

Meer dan 100 jaar is Reddingsbrigade Nederland van zeer grote waarde voor zwemmend Nederland. Aan de kust, de randmeren en de recreatiegebieden staan zo’n 3.000 lifeguards klaar voor de veiligheid van gebruikers van ons oppervlaktewater. Ook afgelopen zomer is er weer veel werk verzet, maar helaas moet Koen Breedveld (directeur Reddingsbrigade Nederland) concluderen dat desondanks het aantal verdrinkingen weer lijkt te zijn toegenomen. ”Hoewel de officiële cijfers van het CBS hierover pas volgend jaar zullen verschijnen, durven we dit nu al wel te stellen. Gelukkig hebben wij ook veel mensen kunnen redden, aan de lifeguards heeft het zeker niet gelegen, maar het is een zorgelijke ontwikkeling. Elke verdrinking is er één te veel en zorgt voor enorm veel leed. Vooropgesteld is het een drama voor de nabestaanden, daarnaast is het ook een traumatische ervaring voor zowel lifeguards als omstanders. Als het niet lukt om iemand te redden, blijft dat je altijd bij. Natuurlijk is het geweldig dat zoveel mensen deze zomer hebben genoten van het water. Ik wil mensen ook zeker niet afschrikken, ga vooral zwemmen. Maar er moet iets gebeuren om het tij te keren.”

Goede informatievoorziening

De oorzaak van deze ongevallen is zeer divers en dat maakt het volgens Breedveld ook complex. “Het gaat om mensen die niet bekend zijn met onze zwemcultuur, oudere mensen die niet meer vitaal zijn, jeugd die onder invloed is van alcohol, ouders die kinderen uit het oog verliezen.” Gemene deler is overschatting van de competenties en onderschatting van de risico’s van water. Breedveld pleit daarom voor betere voorlichting. “Een goed uitgewerkte communicatiestrategie en een goede informatievoorziening heeft nu absoluut de hoogste prioriteit. Afgelopen zomer hebben we samen met de Nationale Raad Zwemveiligheid de campagne ‘Wie checkt jou’ gelanceerd om meer bewustzijn te creëren. Dit is een mooi begin, maar het moet veel grootser worden aangepakt. Vanuit de overheid moet hier sturing aan worden gegeven en budget voor worden vrijgemaakt. Als we miljoenen kunnen steken in verkeersveiligheid, moet dit zeker ook mogelijk zijn om verdrinkingen te voorkomen.” Breedveld is zich ervan bewust dat het geen gemakkelijke opgave is. Juist doordat het zo divers is, moet er op veel verschillende kanalen worden ingezet. ”Je hebt te maken met allerlei doelgroepen en een verscheidenheid aan thema’s die spelen. Het gaat om informatie over de gevaren van stroming en dieptes, maar ook om de betekenis van vlaggen. Veel mensen hebben nog steeds geen idee wat de kleuren van de vlaggen betekenen, terwijl dit van levensbelang kan zijn.” Daarnaast benadrukt Breedveld het belang van het bijhouden van de zwemvaardigheid. Kinderen moeten blijven zwemmen na het behalen van hun diploma, waarbij hij ook een rol ziet weggelegd voor het reguliere onderwijs. “De natte gymles kun je aanbieden als bewegingsonderwijs. Maar ook de Rijke Schooldag waarmee het kabinet door het aanbieden van extra activiteiten naast het reguliere lesaanbod leerlingen wil stimuleren zich verder te ontwikkelen biedt kansen. Reddingsbrigades en ook zwembaden en zwemscholen kunnen aan de jeugd zwemlessen in open water geven zodat zij de risico’s beter leren inschatten. Ons zwemonderwijs is van hoge kwaliteit en daar mogen wij best trots op zijn, maar zwemveiligheid gaat verder dan een zwemdiploma.”

Urgentie

Om hierin stappen te zetten, moet volgens Breedveld op politiek niveau het gevoel van urgentie toenemen. “Het wordt tijd dat men in Den Haag gaat inzien dat het creëren van meer bewustzijn cruciaal is in een waterrijk land als Nederland, net als het borgen van zwemveiligheid. Waarbij dit laatste niet alleen noodzakelijk is om verdrinking te voorkomen, maar ook om deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Kinderen die een verjaardagsfeestjes in het zwembad moeten afslaan omdat zij niet kunnen zwemmen, voelen zich vaak buitengesloten. Iedereen heeft recht om te leren en te kunnen blijven zwemmen.” Door de huidige inflatie nemen de prijzen toe en ook de stijgende energiekosten zorgen voor een opdrijvend effect waardoor zwembaden het financieel lastig kunnen krijgen, maar Breedveld vindt dat zwemmen onder geen beding duurder mag worden. “Zwemmen moet voor iedereen toegankelijk blijven. We laten het toch niet gebeuren dat zwemmen onbetaalbaar wordt?” Tegelijkertijd realiseert Breedveld zich ook dat hiervoor een sterke lobby nodig is. “Helaas is de zwembranche nogal versnipperd. In coronatijd trok de branche gezamenlijk op, maar ik zie nog steeds veel verdeeldheid.” Dat je met goed samenspel veel kunt bereiken, heeft Breedveld gezien bij het project Strandveilig wat is bedoeld om de veiligheid aan de Nederlandse stranden te vergroten. “Bij dit project spelen eveneens veel partijen een rol en dat is niet altijd bevorderlijk. Maar de afgelopen twee jaar zijn de betrokken partijen juist dichter bij elkaar gekomen en er is een structuur ontstaan waarin constructief wordt samengewerkt.” Een mooi resultaat waar Breedveld trots op is, maar wat vooral ook laat zien dat je samen veel kan bereiken. “We moeten als zwembranche ook de handen ineenslaan en onze krachten bundelen zodat iedereen veilig kan genieten van de vele zwemlocaties in ons land.”