Herken jij dit ook in jouw zwemlessen: kinderen bewegen tegenwoordig minder soepel dan vroeger. Jouw beeld klopt. Nieuw onderzoek in het afgelopen jaar van 70.000 kinderen op 428 scholen, bevestigt dat motorische vaardigheden van kinderen steeds verder achteruitgaan. Kinderen starten vaker met een motorische achterstand aan jouw zwemlessen. Jij als lesgever voelt direct wat dit betekent. Simpele bewegingen als drijven, trappelen of armen en benen tegelijk bewegen, zijn voor veel meer kinderen ineens moeilijk geworden.

Jouw werk is hierdoor ook moeilijker geworden. Je ervaart waarschijnlijk: trage vooruitgang bij kinderen, grote niveauverschillen binnen je groep, moeilijk om een goede techniek aan te leren en je moet veel vaker herhalen dan voorheen. En natuurlijk vind jij dit lastig. Je werkt hard om kinderen goed te leren zwemmen, maar je hebt geen invloed op hoe ze bij jou starten met leren zwemmen. Dat kost je extra energie en geduld. Toch blijf je als lesgever positief en blijf je je inzetten voor elk kind. Het vroegtijdig signaleren van motorische achterstanden is daarbij cruciaal, zeker tijdens zwemlessen. Door deze problemen tijdig te herkennen, kun je als lesgever passende ondersteuning bieden. Dit voorkomt dat kinderen gefrustreerd raken, zich terugtrekken en hun zelfvertrouwen en sociale interactie geschaad kan worden. Door vroeg in te grijpen, help je hen niet alleen fysiek, maar versterk je ook hun zelfbeeld en sociale vaardigheden. Maar hoe grijp je in? Waar heb jij wél invloed op?
Lees ook het artikel ‘Leren zwemmen begint met veelzijdig bewegen’ over het onderzoek aan de VU naar de invloed van een breed motorische basis op het leren zwemmen dat Jorick Hendriksen (operationeel manager ASM) initieerde.
Je hebt invloed op hoe jij je eigen zwemlessen inricht. Juist daarin kun je écht het verschil maken. Geef kinderen extra veel ruimte om te bewegen, want bewegen stimuleert hun motoriek én zwemvaardigheid. Wat kun jij nog meer anders doen als kinderen motorisch achterlopen? Ontwikkel hun watergevoel. Laat kinderen maximaal bewegen, zodat ze het watergevoel ontwikkelen. Door veel te bewegen leren ze onbewust hoe weerstand en stuwing werkt. Ze ontdekken wat hun lichaam in het water doet en hoe ze daarmee vooruitkomen. Ze vinden hun eigen stuwvlakken en voelen ze hoe ze zich effectief tegen het water kunnen afzetten. Hoe vaker en hoe meer je ze laat ervaren, hoe sneller ze leren zwemmen. Laat ze daarbij succes beleven. Kinderen leren pas écht snel als ze ervaren dat iets lukt. Lukken en zich ontspannen voelen leiden tot zelfvertrouwen. Zodra kinderen stress ervaren, verkrampt hun lichaam en stagneert hun leerproces. Geef vooral oefeningen waarmee ze vlot succes ervaren. Dan groeit hun zelfvertrouwen en zullen ze sneller grotere stappen zetten.
De schoolslag is een motorische uitdaging. We vergeten soms hoe ingewikkeld de schoolslag motorisch is. Armen en benen bewegen tegengesteld en onderling bewegen ze ook tegengesteld. Juist bij deze slag merk je direct het belang van een goede motoriek en het belang van veel stuw ervaring. Drie praktische tips om kinderen met een motorische achterstand snel vooruit te helpen
- Gebruik de stuwvlakken met variaties, zoals handen als kommetjes, vuisten maken of vingers spreiden.
- Doe contrast oefeningen. Maak bewegingen groot/klein, langzaam/snel, wissel strekken en buigen van de voeten af en draai veel om lengte- en breedte as.
- Stel het aanleren van de techniek uit.
Als zwemlesgever maak je echt het verschil. Door geduld en begrip te tonen, voelen kinderen zich op hun gemak. Dit geeft ze zelfvertrouwen en moedigt ze aan om door te zetten. Jouw positieve houding zorgt voor een fijne sfeer, waardoor kinderen sneller leren en met plezier naar de les komen. Natuurlijk voel jij druk om kinderen snel hun zwemdiploma te laten halen. Met lessen vol beweging, gebruik van alle stuwvlakken en contrast oefeningen, geef je ze precies wat ze nodig hebben: zelfvertrouwen, motorische groei en zwemvaardigheid. Zo leren ze sneller zwemmen en haal jij meer voldoening uit elke zwemles.
Deze column verscheen in ZwembadBranche #98 en is geschreven door Leone Hamaker.